Geçen yılki yeni yıl mesajımı 2014’e girerken yeniden okudum ve çok daha kısa temennilerde bulunmak gerektiğini düşündüm.

2014 Herkes için sağlığın ve huzurun daim olduğu, 3 aylık çocukların gecekondularda soğuktan ölmediği, toplumsal kutuplaşmanın sona erdiği bir yıl olsun.

Herkese iyi yıllar.

POVERTY WHILE THE MIDDLE CLASS WELFARE REGIMES FAILS

“Welfare is inadequate to compensate for market inequalities”. This claim is main assumption for the question “why do we need welfare state”. Market is such a thing that does not or could not treat well and because of that somebody should engagement when market fail and do something for whose affected from this situation. This is the idea behind the welfare state. Welfare state idea figures on the taxation principles. Taxation principles in “middle class welfare state” basically express as “a higher rate on higher incomes”. This principles also have other dimension for consumption taxation. Lower rates for basic goods like bread but higher rates for alcohol and tobacco which is not necessarily goods.

After the Second World War in line with neoliberal precepts governments strategies changed and welfare state concept stand a loss. First impact of this process is reducing the state spending as a proportion of GDP. And then philosophy of the welfare state began to discussed in most of countries.

When the protection umbrella, which is welfare state, disappeared poverty become more visible. And when the most of merchandise in social life marketization proceed, poverty affect more and more people. So we can say that after the middle class welfare regimes failed, poverty become more complex and visible social problem.

After the neo – liberalism declare its sovereignty wage come into the most important thing for survive in the society. If anybody cannot get a job or is not lend to work have to go out the other dimension which is social aid. And in neo – liberalism, social aid offers very narrow opportunities. So poor people stay continue to be poor.

When the welfare state consensus broke down, poverty turn into a political thing. Also participant democracy changed the blink of government onto poverty. Social aid systems began to addict poor’s to social aid. And turn them to electorate of government party. So this is going to be barren process. One way or another poverty problem is going to be ethic problem then. Because according to market economy, poor’s are the people who cannot adapted the economic system. And this is their fault. On the other hand, government social aids labeled them in this concept. After this poor’s began to think that they are incoherent and meaningless for society. So this turn into another vicious circle. Government makes them addict and nourished from this system. Because they think that social aid is not their right but boon of the government.

Glance to the poverty is mostly political in the neo – liberal paradigm. But this does not mean that poverty transformed into political subject but glance of it turn into political.

SETA’nın güz dönemi seminerleri için başvurular başladı. Geçen sene “Türkiye Ekonomi Politikası” seminerine katılan biri olarak şunu söyleyebilirim ki, seminerler faydalı oluyor. Ancak zaman zaman seminer programının dışındaki konuların konuşulduğu haftalar yaşanabiliyor. Geçen sene bazı aksaklıklardan dolayı yaşandığını düşündüğüm bu durum umarım bu sene yaşanmaz. Ben de geçen sene “Sosyal Politika ve Ekonomi” haftasını dinlemek üzere tüm haftalara katılmıştım. Ancak bu konunun konuşulacağı hafta ne yazık ki, enerji piyasası dinlemek zorunda kalmıştım. Bu sene üçüncü hafta orada olmaya çalışacağım.

Özellikle 3. ve 4. sınıf öğrencilerimizin mutlaka bir veya birkaç seminere katılmasının çok yararlı olacağı düşüncesindeyim.

Detaylara aşağıdaki linkten ulaşılabilir.

http://setav.org/Seminer?ref=email

Annemin son kitabı “Mercan Öyküleri” hakkında Lacivert Dergisinde Ali Günay’ın yazdıkları.

MERCAN ÖYKÜLERİ: HEM YAŞAMDAN, HEM YÜREKTEN

Ali Günay

Bir-beş Mayıs 2013 tarihinde gerçekleştirilen 13. Ankara Öykü Günleri’nin panel başlıklarından biri “Öyküde Yazarın İzi-Yazarın kişiliği, yaşamından izler öyküye ne kadar giriyor?” bir diğeri ise “Öykü Hayata, Bedene, Suya Sabuna Dokunmalı mı?” başlığını taşıyordu. Bu başlıklar çerçevesinde Ü. Gülsüm Bülbül’ün “Mercan Öyküleri”(*) adlı öyküler toplamı için şunları söylemek olası:

Kitabı oluşturan 22 öykünün hemen hemen tamamında yazarın izini, yaşanmışlık olarak, tanıklık ya da duygusal paylaşım olarak duyumsamak olası. Ancak bu, batmayan, sırıtmayan, yalnızca kendini sezdiren, öyküler içinde erimiş, silikleşmiş bir iz. Ü. Gülsüm Bülbül, öykü kahramanlarının acılarına, sevinçlerine, heyecanlarına ortak olmayı, duygularını onlarla paylaşmayı seven bir yazar.

Öte yandan, hayata dokunmak bir yana “yaşamla bire bir örtüşen” (A. Kutlu) öyküler Ü. Gülsüm Bülbül’ün Mercan Öyküleri. Suya da sabuna da, farklı şekilde de olsa bedene de, ama en çok da yüreğe dokunan öyküler…

“İçindeki her şeyi çıkarmaya başladı. Bütün birikmiş öfkelerini, küskünlüklerini, hırslarını, kıskançlıklarını, nefretlerini, korkularını, acılarını ve en son umutlarını çıkardı, çıkardı, çıkardı…

İçinde saklı hiçbir şey kalmadı.

 O, içindeki en son nefesi bile çıkarıp vermiş ama hiçbirimiz bunu fark etmemiştik.

 Fark etseydik ‘en son nefes’i tutabilir miydik?” (s. 95)

Yukarıdaki “küçürek öykü” Ü. Gülsüm Bülbül’ün Mercan Öyküleri kitabının son -kısa- öyküsünün son bölümü, yani kitabın son satırları. Öykü, şöyle başlıyor: “Bir gün öyle bir şey olacak ki, yaşamımdaki her şey yavaş yavaş değişecek, evrilecek, dönüşecek.” Yazarın, doğrudan kendine dönük olduğu duygusu yaratan tek öyküsü bu.

Aşağıdaki alıntı ise, değerli yazar Ayla Kutlu’nun kaleminden çıkan, kitabın kapak yazısının son bölümü:

“Öyküler içinize buruk bir hüzünle mi yerleşiyor? Dile, cinselliğe, değişime, garipseme duygusuna, yalnızlığa, iletişimsizliğe… Bu olumsuzlukları gerçekleştiren engellere tam ortasından bakabilen, kabul etmeyişini ince sözcüklerle anlatan yazarın, bu küçücük kitabı, okuyanı düşüncelere salacak, ardında, ince bir sızıyla insanlık halleri hakkında düşündüğünü algılayan okurlar bırakacak.

Edebiyat başka ne yapmalı ki?”

Yaşamın acı ve acımazsız gerçekleri karşısında çoğu zaman insan da, edebiyat da çaresizdir. Ama birlikte direnmeleri olasıdır. Başka bir deyişle, insan gerçeklerin acıtıcılığına edebiyatla bir parça karşı koyabilir; gerçeklerin katılığını yumuşatıp dönüştürebilir, “acıyı bal eyleyebilir”.

Ü. Gülsüm Bülbül’ün, Mercan Öyküleri’nin büyük bölümünde yaratmaya çalıştığı ve en azından okuyucuya başarıyla aktardığı duygu bu gibi görünüyor.

Ayla Kutlu’nun belirttiği gibi, “Yazarın öyküye yaklaşımında ana izlek, küçük insanların yaşamları. Küçük, yoksul kızların, oğlanların, yaşamın baskısı karşısındaki ezilmiş kadınların duruşları, şaşkınlıkları ve kuşkuları… Bu insanlara eğilmeyi ve anlamayı sevdiği belli.”

Evet, Mercan Öyküleri’nin kahramanları, eşitliksiz, bencil toplumsal yaşamın haksızlıkları karşısında en zayıf, en korumasız konumdaki çocuklar ve kadınlardır. Bu, rastlantısal bir seçim değildir. Tersine yazarın, başta bu iki kesim olmak üzere ezilen, horlanan tüm insanların acılarına duyarlılığının öykülerine yansıması.

Nitekim kitaba da ilk öyküye de adını veren, öykünün kahramanı yoksul bir küçük çocuktur ve adı “Mercan”dır. Kitapta, kahramanı çocuk olan beş öykü daha var. A. Kutlu’nun, “Çocuk dünyasını seven, onu iyi tanıyan bir yazarın karşısındayız” dediği Ü. Gülsüm Bülbül “Bütün çocuklarıma…” diyerek kitabını da çocuklara ithaf etmiş. Böylece tüm çocukları, bir ana sevgisiyle kucakladığını duyumsatmış.

Kitaptaki 22 öyküden geriye kalanların -ikisi dışında- kahramanları kadınlardır. Toplumun eril ve cahil olmasından kaynaklanan,-eş ve oğul olarak erkeklerin sorunları da dahil – tüm olumsuzlukların çilesini çeken, fiziki ve manevi her türlü baskı ve şiddete maruz kalan, ezilen kadınlar… Bir bakıma, erkek egemen, geri kalmış toplumun “en alttakiler”i.

Kadın ve çocukları konu etmeleri ve yaşamdan, yaşanmışlıktan alınıp dönüştürülmüş olmaları, acı ve acıtıcı etkileri… Mercan Öyküleri’nin ortak noktaları. Bununla birlikte öyküler türdeş değil. Biçim yönünden de farklılıklar taşıyorlar. Örneğin Göz Boncuğu masalsıdır. Filburun “Kafka tarzı” özellikler de gösterirken, onunla birlikte Göz Boncuğu, Mercan II ve -kısmen de olsa- Bu Sabah Beni Kara Bir Karga Öptü fantastik unsurlar taşıyan öyküler. Yorgun Sinek, Can Eriği ve Plastik Muz tamamen mizahi değilse de güldürü unsurları yüklü.

Biçim denemeleri ise başta İkinci El olmak üzere Mercan I ve Kaplumbağa adlı öykülerde dikkat çekiyor. Siyah Eldiven ve Mercan III ise, derin anlamlı birer minimal öykü.

“Ü. Gülsüm Bülbül öykülerini oluştururken abartılardan, öykünün anlamını zayıflatan cafcaflı süslerden, lafı uzatmaktan uzak duran bir yazar”  diyor Ayla Kutlu.

Bülbül’ün dili, yalın olduğu ölçüde acı, sevgi ve şefkat yüklüdür. Bunun başat nedenlerinden biri, yazarın bireysel ve toplumsal acılara duyarlılığı ise, diğeri de öykülerin, yaşamdan ve yaşanmışlıktan yansıyan acıların derin izlerini taşıması. Gerçek yaşamdan alınmış veya esinlenilmiş, yürekte damıtılarak dönüştürülüp kurgulanmış denebilir Mercan Öyküleri için. Kimi öykülerde yokluk yoksulluk, yerine göre sel, deprem, ensest, intihar, cinayet ve benzeri olayların acıları baskın. Kimi öykülerde ise yaşamdaki yeri doldurulamaz bir kaybın ardından çekilen ve her zaman, her yerde, her vesileyle nükseden, dinmeyen bir sızıyla hep kendini anımsatan acılar…

“Bir solukta okunabilen…” denir bazı kitaplar için. Mercan Öyküleri öyle değil. Öyle okunmamalı. Tersine, kitap değil, her öyküsü bir solukta okunmalı. Sonra durup soluklanmalı, yüreğe işleyen acısı usulca sindirilmeli.

Mercan Öyküleri’ndeki 22 öykü okunup kitabın kapağı kapatıldığında kalan ve uzun süre duyumsanan, yürekte sızıyla karışık bir lezzet; buruk bir acı-lezzet.

(*) Ü. Gülsüm Bülbül, Mercan Öyküleri, Kanguru Yayınları, Nisan 2013,

Albümü geçen hafta aldım. Alırken “acaba hala bir CD’ye 20 TL veren kalmış mıdır?” diye kendi kendime soruyordum. Bu albüm tabii ki çok farklı, herhangi bir albüm değil. Tabii ki, bir bedel biçilmesi anlamlı değil. Ancak şu da bir gerçek ki, bu devirde müzik sektöründe satış stratejileri çok değişti. Eski satış rakamlarının yakalanması mümkün değil falan filan. Ancak arabaya taktıktan sonra CD’yi bazı insanların gerçekten özel olduğunu yeniden hatırladım ve iyi ki almışım dedim.

Aysel Gürel’in kızının (Müjde Ar olmayan) Cüneyt Özdemir ile röportajını dinledikten sonra almaya karar verdiğim albüm gerçekten müthiş. Aysel Gürel’in niçin bu sözleri yazabildiğini kızının “Aysel’in Türkiye’de gezip görmediği herhangi bir pazar yoktur” lafı ile anlayabiliyorsunuz zaten. Sözler çok anlamlı ancak hiç de ukalaca değil ve çok acıklı olsa da ajite etmiyor. Çok güldürse de illaki bir yere dokunduran cinsten. Toplumun bütün sınıflarına hitap ediyor asla elitist değil, ama bir yandan da asla duygu sömürmüyor.

Yaklaşık 5 gündür arabaya binsem de, “Sultan Süleyman”ı bir kez daha dinlesem diye trafiğe çıkmayı iple çekiyorum. Albümde benim favorim “Sultan Süleyman”. Popüler kısmı ise Tarkan’ın seslendirdiği “Firuze” ve Ata Demirer’in kendi tarzını yansıttığı “Sitem”. Ama dinlerken “bu da mı onun şarkısıymış” lafı birçok kez ağzınızdan dökülüyor. Birazda duygusal anınızdaysanız “Ünzile” ve “Sultan Süleyman”ı arka arkaya dinlemeyin derim. Ateş Böceğim’de onun şarkısıymış albümde yok ama şöyle bir bakınca hakikaten insan “ne kadınmış” diyor. Boşuna yakın çevresi “Deli Aysel” demiyormuş.

Karşılaştırma yapmak tabii ki anlamsız ama Aysel Gürel’in şarkı sözlerine odaklanınca “Aşk bu kızıl ötesi yaralı müzesi hareket edemem” tarzı sözlerin değerini ve amacını bir kez daha ve net bir şekilde anlayabiliyor insan.

Nur içinde yatsın, Türkiye açısından çok önemli bir renk ve değerdi.