BÜTÜN SENDİKALAR EŞİTTİR!!!

Anayasa Mahkemesi geçtiğimiz hafta aldığı bir kararla, George Orwell’in Hayvan Çiftliği kitabındaki ifadeyle, “Bütün hayvanlar eşittir, bazıları daha eşittir” minvalindeki hükmü iptal etti. Karar 11 Haziran 2015 tarihinde, karara ilişkin düzenleme de dün itibarıyla Resmi Gazete’de yayımlandı. Dolayısıyla bugünden itibaren toplu sözleşme yapabilme yetkisi konusunda bütün sendikalar aynı hükme tabiler. Peki hüküm neydi, ne değişti?

Hüküm Ne Diyordu?

Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği hüküm, “EK MADDE 1 – 41 inci maddenin birinci ve beşinci fıkraları ile 43 üncü maddenin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde bir üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmayan işçi sendikaları için yüzde üç olarak uygulanır.” şeklindeydi. Bu hüküm Kanuna artık bir çalışma hayatı klasiği haline gelen torba yasayla eklenmişti. Madde diyordu ki; 2013 yılında Ekonomik ve Sosyal Konseye üye Türk – İş, Hak – İş ve DİSK’e bağlı sendikalar toplu sözleşme yetkisi açısından yüzde 1 şartına, diğer sendikalar ise yüzde 3 şartına tabidir. Bu duruma itiraz edildi ve işçilerin bu üç konfederasyona üye sendikalara üye olmaya zorlandığı iddiasıyla iptal davası açıldı.

Anayasa Mahkemesi Niçin İptal Etti?

Anayasa Mahkemesi incelemesinde işçi sendikalarının tek görevinin toplu sözleşme yapmak olmadığını ve ayrıca toplu iş sözleşme imzalamanın sendikaların varlık koşulu olmadığını ancak temel hedeflerinden biri olduğunu ifade etti. Diğer yandan işçileri Ekonomik ve Sosyal Konseye üye bu üç konfederasyona bağlı sendikalara üye olmaya zorladığını düşündüğü bu maddeyi iptal etti. İşçilerin bu üç konfederasyona bağlı sendikalara üye olma yönünde sendikal özgürlüklerinin kısıtlandığı yorumu ile maddenin Anayasa’nın 51. maddesine yani sendika kurma ve sendikalara üye olma hakkını kısıtladığı görüşü ile iptal edilmesine karar verdi. Diğer yandan Anayasa Mahkemesinin iki üyesi karara katılmakla birlikte farklı gerekçelerle iptal yönünde oy kullandılar.

Yeni Hüküm Ne Diyor?

Kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından bugün itibarıyla “Toplu İş Sözleşmesi Yetki Tespiti ile Grev Oylaması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlandı. Hızlı bir şekilde yetki konusuna açıklık getirilmesi gerektiği için gerekli düzenleme hemen yapıldı. Yeni madde 2013 yılında Ekonomik ve Sosyal Konseye üye olsun olmasın bütün sendikalar için yetki yüzde 1 olarak uygulanır diyor. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi özetle “bütün sendikalar eşittir, isteyen işçi istediği sendikaya, üye olacağı sendika Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olsun olmasın rahatlıkla üye olabilir ve bu sendikalar da diğer sendikalarla aynı şartlarda toplu sözleşme imzalayabilir” demektedir.

Sendikalar Ne Yapmalı?

Toplu iş sözleşmesi yapabilmek için örgütlü olduğu işkolundaki işçilerin yüzde kaçının sendikaya üye olması gerektiği sorusu önemli bir soru. Ancak bunu tartışıyor olmak üzücü. Yani aslında bunu tartışıyor olmamız Türkiye’de sendikacılığın gerilediğinin en önemli kabulü. Fakat bu aşamada yetki konusundaki barajın düşük tutulması sendikaların geleceği açısından önemli. Bu yüzden sendikalar bir an önce örgütlenme konusundaki yeni araçları ve argümanları kullanarak bu barajı kalıcı olarak aşacak tedbirler almalılar. Çünkü SGK kayıtları ile üye sayımı yapıldığında ve işkolları birleştirildiğinde yaşanan güç kaybını örtecek hükümler icat etmek yerine, örgütlenmenin gücünü yeniden keşfetmek gerekiyor.

Kararın Tam Metnine Ulaşmak İçin Tıklayınız